بررسی اثرات کوتاه مدت و بلند مدت شوک های نفتی بر تراز تجاری ایران

چکیده اقتصاد ایران از دیر باز به عدم تعادل ها در اقتصاد کلان دچار بوده است. این عدم تعادل ها تا حدودی از طریق دادن اعتبارات یا اخذ وام ها جبران می گشت و اقتصاد همیشه در شرایطی بود که مثلاً تراز بازرگانی با خروج طلا و فلزات قدیمی از کشور متعادل می شد. با کشف نفت و تزریق درآمد های نفتی به بودجه دولت نیاز به وام خارجی تا حدودی کاهش یافت. اما فقط زمانی که قیمت نفت در اوّلین شوک نفتی دهه 1350 شدیداً افزایش یافت، ایران از جرگه ی کشور های وام گیرنده خارج گردید. در آن سال ها کشور های آمریکا و اروپا رکود حاصل از شوک های نفتی را تجربه می کردند. از این رو، نوسانات قیمت جهانی نفت اثر قابل ملاحظه و غیرقابل اغماضی بر درآمد های ارزی و تعادل بخشی اقتصاد خارجی ایران گذاشت، به طوری که افزایش قیمت نفت، نرخ ارز و موازن? تجاری بین کشور ها را تغییر داد. زمانی که شوک نفتی بر اقتصادی وارد می شود، بر میزان واردات، صادرات، سطح تورم و سایر متغیر های کلان اقتصادی کشور اثر می گذارد. از این رو قیمت نفت می تواند جایگاه اقتصادی مهمی در ارتباط با تراز تجاری (غیر نفتی)، صادرات (غیر نفتی) و واردات داشته باشد. از آنجائیکه تراز تجاری (غیر نفتی) ایران با کسری مواجه بوده، توصیه تمامی صاحب نظران اقتصادی تلاش برای افزایش صادرات (غیر نفتی) و فرار از این وضعیت می باشد. این رساله به دنبال بررسی اثرات کوتاه مدّت و بلند مدّت شوک های نفتی بر تراز تجاری ایران با استفاده از یک مدل خود توضیح برداری و تصحیح خطای برداری می باشد. داده های سالانه برای دوره 1387 - 1350 برای کشور ایران، استفاده شده است. در نهایت با استفاده از توابع واکنش به تکانه، تأثیر شوک ها بر تراز تجاری ارزیابی و با استفاده از تجزیه واریانس، سهم هر یک از متغیرها در ایجاد این نوسانات بررسی شده است.